Crisis versus het business model

De economie verandert, waardoor de overlevingskansen van ondernemers geringer worden. De afgelopen periode zijn verschillende voorbeelden zichtbaar van druk op ondernemingen, die leiden tot een faillissement, zoals Free Record Shop en OAD. Ook in het MKB is het aantal faillissementen op een hoogtepunt aanbeland. Vraag, die hierbij opkomt, is wat de daadwerkelijke reden is voor het faillissement. Is het simpelweg de crisis, of is het businessmodel te gedateerd? Feit is dat crisissen de ideale voedingsbodem zijn voor transities. Ofwel, ‘never waste a crisis’ en innoveer om de bestaande kansen te pakken. Onderstaand zullen we ingaan op het businessmodel.

Wat is een businessmodel?
Osterwalder, bekend van het business model canvas, definieert het businessmodel als volgt:

“Een businessmodel beschrijft de grondgedachte van hoe een organisatie waarde creëert, levert en behoudt.”

Van belang hierbij is dat de ondernemer zichzelf vragen stelt, zoals:

• Wat bied ik mijn klanten aan?
• Wie zijn mijn klanten?
• Hoe onderhoud ik de relatie met mijn klanten?
• Hoe lever ik mijn producten en/of diensten?
• Wat zijn mijn kosten?
• Welke partners heb ik nodig?
• Welke activiteiten moet ik ontplooien?
• Welke resources heb ik nodig?

Door antwoorden op de vragen te vinden, zal het businessmodel vorm krijgen. Vervolgens dient de markt betreden te worden en zo “de chaos te ervaren”, dient het model zich verder te ontwikkelen. Hier loopt het voor ondernemers vaak spaak. Na het betreden van de markt en het bedienen van de klanten is het businessmodel niet meer van belang. Juist na het betreden van de markt is het van essentieel belang om flexibel te blijven.

Veranderen (en innoveren)
Ondernemers moeten terug durven gaan naar de behoeftes van de consument. Zonder de klant is de ondernemer nergens. Veel ondernemers vinden het echter lastig om uit de ivoren toren te komen en om naar de klant en diens behoeften te luisteren. Ze zijn de klant uit het oog verloren en bieden een product/dienst aan zonder te weten of er nog daadwerkelijk (grote) behoefte bestaat naar dit product/ deze dienst.

De behoeften van de klanten veranderen namelijk, hetgeen wordt verstrekt door de veranderende economie. Klanten zijn kritischer en hebben daarbij de tools in handen om een beter oordeel te vellen. Dankzij internet zijn klanten beter geïnformeerd en worden zij geholpen om een keuze te maken, zonder het initiatief te verliezen. Dit neemt direct met zich mee dat enkele verdienmodellen zullen verdwijnen, bijvoorbeeld tussenhandelaren/ reisbureaus/ etc. De businessmodellen zullen moeten veranderen en moeten innoveren, rekening houdend met de eisen voor maatwerk van de klanten. De ondernemer zal op een andere manier naar zijn business moeten kijken.

De ondernemer zal zijn/haar eigen businessmodel (continu) ter discussie moeten stellen. Voldoet het model nog aan de huidige markt en de eisen van de klant. Feit is dat er een risico schuilt in het niet aanpassen aan de ontwikkelingen. Een ander bedrijf kan namelijk wel de stap maken naar een nieuw businessmodel waardoor jij opeens compleet ouderwets bent. “De essentie is dat de kans groot is dat iemand anders, direct of indirect jouw businessmodel ter discussie stelt als jij het zelf niet doet.”

Uit onderzoek van Research for Innovation van de Rotterdam School of Management blijkt dat één op de drie bedrijven in Nederland vasthoudt aan het bestaande businessmodel. Tevens worden de volgende punten gevonden:

• Bedrijven die het bestaande businessmodel verbeteren en tegelijkertijd een nieuw businessmodel ontwikkelen hebben de beste bedrijfsprestaties;
• In een zeer competitieve omgeving leidt replicatie van het businessmodel tot afnemende bedrijfsprestaties en is juist vernieuwing van het businessmodel noodzakelijk;
• Ondernemend management en het opnemen van nieuwe technologieën zorgt voor een boost van businessmodel innovatie;
• Een focus op aandeelhouderswaarde, en het excessief luisteren naar bestaande klanten leidt tot uitstel van businessmodel innovatie;
• Bedrijven enkel gefocust op financiële performance zijn vaak te laat met businessmodel innovatie;
• Bedrijven die waarschuwingssignalen in de uithoeken van hun markt oppakken, hun kerncompetenties kritisch in de gaten houden en investeren in talenten van medewerkers kunnen sneller hun businessmodel innoveren.

Hoe kan het businessmodel innoveren?
Cruciaal om het businessmodel te innoveren, is kennis van de eigen onderneming. Daarbij is leiderschap een essentieel onderdeel. Een innovatieve cultuur bevordert eveneens businessmodel innovatie.

Een zichtbare trend/ontwikkeling in ondernemersland is het ‘betrekken’ van duurzaamheid in het businessmodel. Het gaat niet alleen om het behalen van een financieel rendement, maar ook of de onderneming maatschappelijke goede dingen doet.

Houdt de markt (trends/ontwikkelingen/concurrenten/klantbehoeften) voortdurend in de gaten en ageer!